FACEBOOK VE ALTINDAN ÇIKARILACAK DERSLER

Facebook hissesi bugün ABD'nin seans açılışı ile birlikte 31 dolara kadar geriledi. Halka arz fiyatının 7 dolar altına yani borsaya açıldığı fiyattan %19 değer kaybetti. Böylelikle eşine az rastlanan bir halka arz gerçekleştirmiş oldu. Analistler Facebook'un hisse fiyatının ilk gün %30, %40 değer kazanabileceğini tahmin ediyordu. Hatta bir yıl içinde 70 dolara çıkabileceğini iddia eden vardı.  Facebook halka arzı, arkasındaki finansal gerçeklere bakılmadan alınan  yatırım kararlarının nasıl zarara yol açtığının en son örneği oldu.



ABD'nin eski merkez bankası başkanlarından Alan Greenspan bu durumlar için "Mantıksız Taşkınlık(Irrational Exuberance)" deyimini kullanmıştı. Burada taşkınlıktan kastedilen fırsatı kaçırma korkusu ile herkesin bindiği trene nereye gittiğine bakmaksızın atlamaktı.

Bunun benzer bir örneğini geçen sene altında yaşadık. Yatırım bankaları spot altın 1900 dolardan işlem görürken 2012 hedef fiyatını 2400 dolar civarında öngörüyorlardı. Altın şu an 1600 dolardan geçiyor. Yani yatırım bankalarının hedef fiyatına ulaşması için altının %50 değer kazanması gerekiyor. Bunun da geri kalan 7 ay içinde olmasını beklemek ise aşırı iyimserlik olur.

Peki Facebook ve altının ortak noktası nedir? Bu iki olaydan nasıl dersler çıkarılabilir?

1. Aşırı iyimser fiyat tahminleri al değil sat sinyalidir: Analistler bir varlığın fiyatının mevcut seviyelerinden çok daha yukarılara gidebileceğini iddia etmeye başladığında bu şişmeye başlamış bir balonun sinyalidir. O varlığa girebilecek tüm para girmiş, talep doymuştur. Artık buradan gelecek satışlar fiyatı daha aşağı çekecektir. Fiyat aşağı gidince de teminat artırımı (margin call) talepleri gelecek ve yatırımcılar pozisyonlarını zorunlu olarak satmak zorunda kalacaktır. Bu, satış dalgasının sertleşmesine yol açacaktır.
2. Parabolik yükseliş balon olmaya başladığının işaretidir: Bir varlık altında olduğu gibi uzun süre yükseliyor,  son zamanlarında ise yükseliş hız kazanmışsa buna "parabolik yükseliş" denir. Parabolik yükseliş likiditenin kuruduğuna işarettir. Likdite kuruduğu için hareket sertleşiyordur,likidite kuruduğu için de sona yaklaşıyordur. Parabolik yükselişlerden sonra sert satışlar gelir.
3. Birileri alıyorsa, birileri satıyordur: Eğer valığı satın alabiliyorsanız, fiyatının daha yukarı gitmeyeceğini düşünen birisi de size satıyordur. Size satan kaynakları bol ve haberleri en önce alan bir hedge fon da olabilir. Yani size satan sizden daha fazla şey biliyor olabilir.Eğer karşıdaki büyük bir pozisyon boşaltıyorsa, varlığın fiyatının yükselmeyeceğini sizden önce biliyordur.
4. Hiçbir varlık sonsuza kadar değer kazanmaz: Balonların ne zaman patlayacağını kestirmek zordur. Oluşan balonlar varlık fiyatlarını kat ve kat artırabilir. Ancak yatırım tarihinde hiçbir varlığın fiyatının sonsuza kadar yükselmedi. Bundan sonra da farklı olması zor. Arada düzeltmeler mutlaka gelecektir.
5. Güvenli liman söylemi:  Yatırımda risksiz kar olmaz. Bir varlığın getirisi ne kadar fazla ise riski de o kadar fazladır. Size çok yüksek getiri vaad eden analistler size bunu asla söylemez. Bir varlığın yüksek getiri potansiyeli varsa yüksek kayıp riski de mevcuttur. Yüksek getiri getiren varlıktan güvenli liman olmaz